Czym właściwie jest przyczyna?

W rzeczywistości przyczyna, znana również jako faktyczna przyczyna lub przyczynowość, to koncepcja prawna odnosząca się do rzeczywistego i bezpośredniego związku między działaniami jednostki a wynikającą z nich szkodą lub obrażeniami. Jest to podstawowy element ustalenia odpowiedzialności w prawie deliktowym i służy do ustalenia, czy zachowanie pozwanego było istotnym czynnikiem w spowodowaniu szkody powoda.

Aby ustalić przyczynę, sądy zazwyczaj stosują test „ale za”. Zgodnie z tym testem, działanie pozwanego uważa się za faktyczną przyczynę szkody powoda, jeżeli szkoda nie powstałaby, gdyby nie działanie pozwanego. Innymi słowy, gdyby działania oskarżonego zostały usunięte ze scenariusza, szkoda by nie nastąpiła.

Rozważmy na przykład przypadek, w którym kierowca przejeżdża na czerwonym świetle i zderza się z innym samochodem, powodując obrażenia pasażerów drugiego samochodu. W takim przypadku za faktyczną przyczynę obrażeń pasażerów uznane zostanie działanie kierowcy (przejechanie na czerwonym świetle), gdyż gdyby kierowca zastosował się do sygnalizacji świetlnej, do obrażeń by nie doszło.

Należy zauważyć, że przyczyna w rzeczywistości koncentruje się wyłącznie na faktycznym związku między działaniami oskarżonego a szkodą, bez uwzględnienia jakichkolwiek czynników zakłócających lub intencji oskarżonego. Ustalenie przyczyny jest bowiem warunkiem koniecznym, ale niewystarczającym, aby pociągnąć oskarżonego do odpowiedzialności; w celu ustalenia odpowiedzialności prawnej należy również wykazać dodatkowe elementy, takie jak obowiązek staranności i naruszenie obowiązków.