Dlaczego przeciwciała przeciwko ospie krowiej chroniły ludzi przed zachorowaniem na ospę prawdziwą?

Przeciwciała przeciwko ospie krowiej zapewniły ochronę krzyżową przed ospą prawdziwą, ponieważ zarówno ospa krowa, jak i ospa prawdziwa są wywoływane przez wirusy należące do tej samej rodziny Poxviridae. Wirusy mają podobne antygeny, szczególnie na białkach zewnętrznej powierzchni. Kiedy ktoś jest zarażony ospą krowią, jego układ odpornościowy wytwarza przeciwciała, które rozpoznają te wspólne antygeny i wiążą się z nimi.

Kiedy osoba zaszczepiona przeciwko ospie krowiej zostanie później narażona na kontakt z wirusem ospy prawdziwej, jej układ odpornościowy może szybko rozpoznać podobne antygeny wirusa ospy prawdziwej. Przeciwciała wytwarzane przeciwko ospie krowiej mogą wiązać się z wirusem ospy prawdziwej, neutralizując jego zakaźność i zapobiegając rozwojowi infekcji. Ta ochrona krzyżowa stanowi podstawę skuteczności szczepionki przeciwko ospie krowiej w zapobieganiu ospie prawdziwej.

Edward Jenner, angielski lekarz, zaobserwował, że dojarki narażone na ospę krowią – łagodną chorobę powodującą rany na rękach – wydają się być odporne na ospę prawdziwą. Postawił hipotezę, że narażenie na ospę krowią chroni przed ospą prawdziwą i przeprowadził w 1796 r. eksperyment, w którym celowo zaraził ospą krowią młodego chłopca, a następnie naraził go na ospę prawdziwą. U chłopca nie wystąpiła ospa prawdziwa, co pokazuje, że szczepienie przeciwko ospie krowiej może zapewnić odporność na ospę prawdziwą.

Odkrycie to doprowadziło do opracowania szczepionki przeciwko ospie, która była szeroko stosowana i skutecznie wykorzeniła ospę ze świata. Wyeliminowanie ospy prawdziwej uważane jest za jedno z największych osiągnięć w historii zdrowia publicznego.