Dlaczego wydzielanie insuliny zmniejsza się w czasie stresu?
Wydzielanie insuliny jest zmniejszone w okresach stresu z powodu aktywacji współczulnego układu nerwowego i osi podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA). Oto jak działają te systemy:
1. Aktywacja współczulnego układu nerwowego:
Podczas stresu aktywowany jest współczulny układ nerwowy, co prowadzi do uwolnienia adrenaliny (adrenaliny) i noradrenaliny. Hormony te powodują reakcję „walki lub ucieczki”, która odwraca energię od nieistotnych procesów, w tym wydzielania insuliny.
2. Aktywacja osi HPA:
Stres powoduje również aktywację osi HPA. Dotyczy to podwzgórza, przysadki mózgowej i nadnerczy. Podwzgórze wydziela hormon uwalniający kortykotropinę (CRH), który pobudza przysadkę mózgową do wytwarzania hormonu adrenokortykotropowego (ACTH). Następnie ACTH działa na nadnercza, uwalniając kortyzol.
3. Skutki adrenaliny, noradrenaliny i kortyzolu:
- Epinefryna i norepinefryna bezpośrednio hamują wydzielanie insuliny z komórek beta trzustki.
- Kortyzol uwalniany przez nadnercza ma kilka skutków, które przyczyniają się do zmniejszenia wydzielania insuliny:
- Zwiększa uwalnianie glukozy z wątroby (glukoneogeneza) i zmniejsza wychwyt glukozy przez komórki mięśniowe i tłuszczowe.
- Antagonizuje działanie insuliny, przez co komórki stają się mniej wrażliwe na jej działanie (insulinooporność).
Ogólnie rzecz biorąc, aktywacja współczulnego układu nerwowego i osi HPA podczas stresu prowadzi do zmniejszenia wydzielania insuliny, co jest niezbędne do oszczędzania energii i glukozy w celu natychmiastowej reakcji na stres. Jednakże przewlekły stres może zakłócać sygnalizację insulinową i w dłuższej perspektywie przyczyniać się do rozwoju insulinooporności i cukrzycy typu 2.
