Co decyduje o tym, że neuroprzekaźnik będzie miał działanie hamujące lub pobudzające?
To, czy neuroprzekaźnik będzie miał działanie hamujące, czy pobudzające, zależy od kilku czynników, w tym od rodzaju neuroprzekaźnika, receptora, z którym się wiąże, oraz dalszej ścieżki sygnalizacyjnej aktywowanej przez receptor. Oto kilka kluczowych czynników determinujących hamujące lub pobudzające działanie neuroprzekaźników:
Typ neuroprzekaźnika :
1. Neuroprzekaźniki pobudzające: Neuroprzekaźniki pobudzające, takie jak glutaminian, acetylocholina i dopamina, na ogół powodują wzrost szybkości odpalania neuronów. Zwykle wiążą się z receptorami, które umożliwiają napływ dodatnio naładowanych jonów (takich jak jony sodu lub wapnia) do neuronu postsynaptycznego, co prowadzi do depolaryzacji błony i zwiększonej pobudliwości.
2. Neuroprzekaźniki hamujące: Neuroprzekaźniki hamujące, takie jak kwas gamma-aminomasłowy (GABA) i glicyna, ogólnie zmniejszają szybkość odpalania neuronów. Wiążą się z receptorami, które umożliwiają napływ ujemnie naładowanych jonów (takich jak jony chlorkowe) lub wypływ jonów potasu, co powoduje hiperpolaryzację błony i zmniejszoną pobudliwość.
Podtyp receptora :
1. Receptory jonotropowe: Receptory jonotropowe to receptory neuroprzekaźników, które bezpośrednio bramkują kanały jonowe po związaniu neuroprzekaźnika. Rodzaj jonów przepuszczanych przez te kanały określa wpływ na neuron postsynaptyczny. Na przykład receptory AMPA (kwas α-amino-3-hydroksy-5-metylo-4-izoksazolopropionowy) umożliwiają napływ sodu, co prowadzi do depolaryzacji, podczas gdy receptory GABA-A umożliwiają napływ chlorków, powodując hiperpolaryzację.
2. Receptory metabotropowe: Receptory metabotropowe to receptory neuroprzekaźników połączone z białkami G. Aktywacja tych receptorów uruchamia dalsze szlaki sygnałowe, które mogą modulować aktywność kanałów jonowych lub inne procesy komórkowe, prowadząc do efektów pobudzających lub hamujących, w zależności od konkretnego receptora i zaangażowanej kaskady sygnalizacyjnej.
Integracja komórek docelowych i synaptycznych:
Efekt netto neuroprzekaźnika na neuron zależy również od integracji sygnałów z wielu synaps i ogólnego stanu neuronu. Na przykład łączny wpływ bodźców pobudzających i hamujących na neuron determinuje szybkość jego wyzwalania i czas występowania potencjałów czynnościowych. Dodatkowo neuromodulatory, takie jak serotonina czy noradrenalina, mogą modulować pobudliwość neuronów i wpływać na działanie neuroprzekaźników.
Podsumowując, hamujące lub pobudzające działanie neuroprzekaźników zależy od ich rodzaju, receptorów, z którymi się wiążą, aktywowanych dalszych szlaków sygnałowych oraz kontekstu sieci neuronowej
