Co to są arenawirusy (Arenaviridae)?
Arenawirusy, sklasyfikowane w rodzinie Arenaviridae, to otoczkowe, jednoniciowe wirusy RNA, które powodują różne choroby zarówno u ludzi, jak i zwierząt. Wirusy te wywodzą swoją nazwę od łaciny i nawiązują do ich charakterystycznego wyglądu małych, przypominających piasek cząstek obserwowanych pod mikroskopem elektronowym.
Wiriony arenawirusów są w przybliżeniu kuliste i mają średnicę w zakresie od 50 do 300 nanometrów (nm). Posiadają zewnętrzną otoczkę złożoną z dwuwarstwy lipidowej pochodzącej z błony komórkowej komórki gospodarza podczas pączkowania. Otoczka zawiera także glikoproteiny odpowiedzialne za przyłączanie się do komórek gospodarza i wnikanie do nich.
Wewnątrz wirionu genom arenawirusa składa się z dwóch liniowych, jednoniciowych segmentów RNA oznaczonych jako duży (L) i mały (S). Segmenty te kodują białka niezbędne do replikacji, składania i patogenezy wirusa.
Segment L niesie informację genetyczną o wirusowej polimerazie RNA zależnej od RNA (RdRp), która jest kluczowa dla wirusowej transkrypcji i replikacji zarówno segmentów L, jak i S. Dodatkowo segment L koduje nukleoproteinę (N) i prekursor glikoproteiny (GPC), które są dalej przetwarzane na dwie podjednostki, GP1 i GP2.
Segment S koduje białko macierzy wirusowej (Z) i nukleoproteinę (NP), która łączy się z wirusowym RNA, tworząc nukleokapsyd. NP odgrywa kluczową rolę w inicjowaniu i regulowaniu replikacji genomu.
Arenawirusy dzielą się na dwie główne grupy:arenawirusy Starego Świata i arenawirusy Nowego Świata. Arenawirusy Starego Świata, występujące w Afryce, Azji i Europie, obejmują wirusy takie jak wirus Lassa, który powoduje gorączkę Lassa, oraz wirus limfocytowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (LCMV), niepatogenny wirus u ludzi, ale ważny model w badaniach immunologii i wirusologii.
Arenawirusy Nowego Świata występują w obu Amerykach i obejmują wirusy takie jak wirus Junín, czynnik wywołujący argentyńską gorączkę krwotoczną, i wirus Machupo, odpowiedzialny za boliwijską gorączkę krwotoczną.
Zakażenia arenawirusowe mogą objawiać się różnymi postaciami klinicznymi, od łagodnych chorób przebiegających z gorączką po ciężką gorączkę krwotoczną. Objawy mogą obejmować gorączkę, bóle mięśni, ból głowy, nudności, wymioty i zaburzenia krwawienia. Nasilenie choroby i ryzyko powikłań krwotocznych różnią się w zależności od konkretnego wirusa.
Arenawirusy mogą być przenoszone poprzez kontakt z zakażonymi zwierzętami lub poprzez bezpośredni kontakt z płynami ustrojowymi lub skażonymi materiałami osób zakażonych. Wiadomo, że niektóre arenawirusy, takie jak wirus Lassa, są przenoszone poprzez aerozol.
Środki zapobiegania i kontroli infekcji arenawirusowych obejmują przestrzeganie zasad higieny, unikanie kontaktu z zakażonymi osobami i wdrażanie strategii kontroli wektorów. Dostępne są szczepienia przeciwko niektórym arenawirusom, takim jak szczepionka LCMV stosowana w placówkach badawczych i szczepionka przeciwko wirusowi Junín stosowana w Argentynie.
Ze względu na możliwość wywoływania poważnych chorób i epidemii arenawirusy są klasyfikowane jako patogeny poziomu bezpieczeństwa biologicznego 3 (BSL-3) lub BSL-4, wymagające specjalnego postępowania i obiektów zabezpieczających do pracy laboratoryjnej.
Podsumowując, arenawirusy to jednoniciowe wirusy RNA należące do rodziny Arenaviridae. Mogą powodować całą gamę chorób, od łagodnych chorób przebiegających z gorączką po ciężką gorączkę krwotoczną. Zrozumienie ich przenoszenia, patogenezy oraz opracowanie skutecznych strategii zapobiegania i leczenia mają kluczowe znaczenie dla zarządzania infekcjami arenawirusowymi i łagodzenia ich wpływu na zdrowie publiczne.
