Co to jest nitrogliceryna?
Jest również stosowany w medycynie jako środek rozszerzający naczynia krwionośne, stosowany w leczeniu dusznicy bolesnej (ból w klatce piersiowej związany z chorobą niedokrwienną serca) i zastoinowej niewydolności serca.
Struktura chemiczna:
Nitrogliceryna ma wzór cząsteczkowy C3H5N3O9 i masę cząsteczkową 227,08 g/mol. Składa się z centralnej cząsteczki glicerolu (alkoholu trójwodorotlenowego) z trzema grupami azotanowymi (-NO2) przyłączonymi do każdej z trzech grup hydroksylowych (-OH). Obecność tych grup azotanowych sprawia, że nitrogliceryna jest wysoce niestabilna i podatna na wybuchowy rozkład.
Właściwości wybuchowe:
Nitrogliceryna jest materiałem wybuchowym, co oznacza, że może ulegać szybkiej reakcji chemicznej, w wyniku której wydzielają się duże ilości ciepła i gazów, co powoduje potężną eksplozję. Eksplozja nitrogliceryny następuje, gdy jest ona poddawana wstrząsowi, wysokiej temperaturze lub tarciu, powodując rozpad cząsteczki i uwolnienie energii w postaci fali detonacyjnej.
Zastosowanie medyczne:
W medycynie nitrogliceryna stosowana jest jako środek rozszerzający naczynia, czyli substancja powodująca rozluźnienie i rozszerzenie naczyń krwionośnych, zwiększając przepływ krwi do mięśnia sercowego. Stosowany jest przede wszystkim w leczeniu dusznicy bolesnej – stanu charakteryzującego się bólem w klatce piersiowej wynikającym ze zmniejszonego przepływu krwi do serca. Nitrogliceryna skutecznie łagodzi objawy dławicy piersiowej poprzez szybkie zwiększenie przepływu krwi do serca, zmniejszenie zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen i rozszerzenie tętnic wieńcowych.
Nitroglicerynę powszechnie podaje się w postaci tabletki podjęzykowej, którą umieszcza się pod językiem i pozostawia do rozpuszczenia. Pozwala to na szybkie wchłanianie i szybki początek działania, zwykle w ciągu kilku minut. Można go również podawać jako miejscową maść, plaster lub spray w celu uzyskania długotrwałego efektu.
Względy bezpieczeństwa:
Ze względu na swój wybuchowy charakter, z nitrogliceryną należy obchodzić się ze szczególną ostrożnością. Jest bardzo wrażliwy na ciepło i wstrząsy, a nawet niewielkie ilości mogą być niebezpieczne, jeśli nie są właściwie zarządzane. Nitrogliceryna jest zazwyczaj produkowana, transportowana i przechowywana w kontrolowanych warunkach, aby zapobiec niezamierzonym eksplozjom.
Znaczenie historyczne:
Nitrogliceryna została po raz pierwszy zsyntetyzowana przez włoskiego chemika Ascanio Sobrero w 1847 r. Później odkryto jej właściwości wybuchowe, co doprowadziło do jej szerokiego zastosowania do produkcji dynamitu i innych materiałów wybuchowych do zastosowań wojskowych i przemysłowych. Jednakże jego wrażliwość i ryzyko wypadków doprowadziły również do opracowania bezpieczniejszych alternatyw, takich jak dynamit, który jest mieszaniną nitrogliceryny z materiałem pochłaniającym, takim jak ziemia okrzemkowa.
